Harsunan najeriyampl000sta紀: 代
Akwai harsuna 500 da ake magana a Najeriya . [1] [2] Harshen kasa shine Turanci , tsohon harshen mulkin mallaka ne na kasar Birtaniya . Kamar yadda aka ruwaito a shekara ta 2003, mutane miliyan 60 sunyi magana da harshen Turanci da na Najeriya a matsayin harshen na biyu. [3] Sadarwa a cikin harshe Ingilishi yafi shahara a yankunan birane na gari fiye da yadda yake a yankunan karkara, saboda mulkin mallaka.
Babban harshe na harshe, a cikin yawan jama'a, Hausa ne (fiye da miliyan 60, ciki har da L2), Yarjejeniyar (fiye da miliyan 40), Igbo (kimanin miliyan 30), Fulfulde (miliyan 15), Ibibio (miliyan 10), Kanuri (8) miliyoyin), Tiv (miliyan 4), da kimanin. Miliyan biyu kowane Edo , Igala , Nupe , Izon da Berom . Bambancin bambancin harshe na Najeriya ya zama mawuyacin yawancin Afirka a duk fadin, kuma ƙasar tana da harsuna daga manyan manyan harsunan Afirka guda uku: Afroasiatic , Nilo-Saharan da Nijar-Congo . Har ila yau Najeriya tana da harsuna da dama da ba a haɗe ba , irin su Centúúm , wanda zai iya wakiltar wata mahimmancin bambanci kafin a yada harshe na yanzu.
Kanun bayannai
- 1 Harshen Nijar-Congo
- 2 Harsunan Afroasiatic
- 3 Harshen Nilo-Saharan
- 4 Duba kuma
- 5 Bayanan kula
- 6 Karin bayani
- 7 Hanyoyin waje
Harshen Nijar-Congo[gyara sashe | Gyara masomin]
Nijar-Congo ta fi rinjaye a yankunan tsakiya, gabas da kudancin Nijeriya; manyan rassan da aka wakilta a Nijeriya sune Mande , Atlantic , Gur , Kwa , Benue-Congo da Adamawa-OL . Mande yana wakiltar busa da Kyenga a arewa maso yamma. Fulatanci ne guda Atlantic harshe, na Senegambian asalin amma yanzu magana da dabbõbin ni'ima da makiyaya a fadin yankin Sahel da kuma sun fi mayar a cikin jihohin Najeriya, musamman Adamawa .
Ana magana da harsunan Ijoid a fadin Niger Delta kuma sun hada da Iuniw , Kalabari, da kuma sauran 'yan kungiyoyi masu ban mamaki na Defaka . Ana magana da harshen Efik a fadin kudu maso gabashin sashin Najeriya kuma ya haɗa da harsunan Ibibio , Annang , da kuma Efik daidai. Maganin Gur guda guda ne ake magana da ita ita ce Baatunun, a cikin matsanancin Arewa maso yamma.
Ana magana da harshen Adamawa-Ubangi tsakanin tsakiyar Najeriya da Jamhuriyar Afrika ta Tsakiya. Ma'aikatan su na yammaci a Nijeriya su ne harshen Tula-Waja. Kwararren Kwaran suna wakiltar su ne a yankin kudu maso yammaci, wanda ke da alaƙa da harshen Turanci a Benin da Togo.
Ƙayyadewa sauran sauran harsuna yana da rikici; Joseph Greenberg ya rubuta wadanda ba tare da sunaye ba, irin su Yoruba, Igbo, da Ibibio (Efik, Ibibio, da Annang), 'Eastern Kwa ' da wadanda ke da nau'o'in ' Benue-Congo '. Wannan ya sake komawa cikin littafi mai tasiri na 1989 kuma ya nuna a kan taswirar harsuna na 1992, inda dukkanin wadannan aka dauke Benue-Congo . Kwanan nan ra'ayi, duk da haka, ya sake komawa ga bambancin Greenberg. Ya kamata a karanta wallafe-wallafen tare da kulawa da kuma kulawa da kwanan wata. Akwai ƙananan ƙungiyoyin harshe a yankin Neja Confluence, musamman Ukaan, Akpes, Ayere-Ahan da kuma Magoya, wanda ba a taɓa jayayya da shiga cikin waɗannan rukuni ba.
Tsohon Eastern Kwa , watau Daga yammacin Benue-Congo za su hada da Igboid , watau Harshen Turanci daidai, Ukwuani , Ikwerre , Ekpeye da sauransu, Yoruboid, watau Yar'Adua , Itsekiri da Igala , Akokoid (kananan harsuna takwas a Ondo, Edo da Kogi), Edoid ciki har da Edo (wani lokaci ana kiran su) Bini a Jihar Edo , Ibibio-Efik , Idomoid ( Idoma ) da Nupeid ( Nupe ) kuma watakila sun hada da da sauran harsuna da aka ambata a sama. An rarraba harshen Idoma a cikin rukunin Akweya na harsunan Idomoid na gidan Volta-Nijar, wanda ya hada da alago da Alago, Agatu, Etulo da Yala na Benue, Nasarawa da jihohin arewacin Cross Cross.
Kudancin Benue-Congo sun hada da Kainji , Filato (harsuna 46, kamar harshen Gamai ), Jukunoid , Dakoid da Cross River . Baya ga waɗannan, akwai harsunan Bantoid da yawa , wanda shine harsunan nan da nan kakanninmu zuwa Bantu. Wadannan sun hada da harsunan Mambiloid , Ekoid , Bendi , Beboid , Grassfields da Tivoid .
Kasuwanci na rarraba harsunan Niger-Congo a Najeriya ba ta iyakance ne a tsakiyar gabas da tsakiyar kudancin Nigeriya ba, yayin da gudun hijirar ya ba da damar yadawa zuwa ƙasashen Afro-Asia a arewacin Najeriya, da kuma a ko'ina cikin Yammacin Afirka da kasashen waje. Harshen kalmomi kamar "ku" don 'ku' ',' sooso 'don' kawai ',' obia 'don' 'likita' '' ', da dai sauransu. harshe a cikin ƙungiyoyi irin su Santeria a cikin Caribbean da Kudancin Tsakiya ta Tsakiya, da harshen Berbice Dutch a Surinam ya dogara da harshen Ijoid.
Har ma da bambancin harshe da aka ambata a cikin Nijar-Congo a cikin Najeriya yana da iyakancewa, saboda waɗannan harsuna na iya ƙara ƙunshi harsunan yanki wanda bazai zama daidai da juna ba. Kamar yadda irin wa] annan harsuna, musamman wa] anda ke da yawancin masu magana, an daidaita su kuma sun karbi rubutun asalin . Kusan dukkanin harsuna suna bayyana a cikin haɗin Latin lokacin da aka rubuta.
Harsunan Afroasiatic[gyara sashe | Gyara masomin]
Harsunan Afroasia na Najeriya sun raba zuwa Chadic, Semitic da Berber. Daga cikin waɗannan, harsunan Chadic sun fi girma, tare da harsuna 700+. Sauran harsuna na larabci suna wakilci harshen larabci a arewa maso gabas da Berber ta wurin al'umman Abzinawa wadanda suke magana a cikin arewa maso yammaci.
Harshen Hausa shi ne mafi yawan sanannun harshen Chadic a Najeriya mampoza; kodayake akwai labarun kididdigar wa] anda ke magana da su, a Nijeriya, wa] anda mutane miliyan 24 ke magana, a Yammacin Afrika, kuma shine harshen na biyu na miliyon 15. Harshen Hausa ya fito ne a matsayin harshen harshen Turanci a dukan faɗin Afirka ta Yamma da Sahel musamman. Ana magana da harshe da farko a tsakanin Musulmai , kuma harshe yana hade da al'adun Islama a Nijeriya da Yammacin Afirka a duk faɗin.
Hausa aka classified a matsayin West Chadic harshe na Chadic ra'ayoyi, wata babbar subfamily na Afroasiatic. A al'adance, mutanen Hausa sun haɗa kai da Fulani bayan kafa Khalifan Sokoto da Fulani Uthman Dan Fodio a karni na 19. Harshen Hausa shi ne harshen hukuma na jihohi da dama a Arewacin Najeriya kuma ana mahimmanci yaren da ake magana da shi a Kano , harshen Yarjejeniya ta Gabas, wanda shine ma'auni iri-iri da ake amfani dashi don dalilai na gwamnati.
Harshen Gabas sun haɗa da wasu harsuna da ake magana a Zaria , da Bauchi ; Harshen Hausa na Yammacin Turai sun hada da Sakkwatanchi da ke Sokoto , Katsinanchi a Katsina Arewanchi a Gobir da Adar , Kebbi da Zamfara . Katsina yana da tsaka-tsaki tsakanin Gabas da Yankin Yammacin Turai. Harshen Hausa na Arewa sun hada da Arewa da Arawa , yayin da Zariya ya kasance wani sashi na harshen kudanci; Barikanchi ne Pidgin da amfani a cikin soja.
Harshen Hausa harshen harshen Chadic ne mai mahimmanci, tare da tsarin tonal da aka rage da kuma launi na Larabci . Sauran harsunan Chadic da aka sani sun hada da Ngas, Goemai, Mwaghavul, Bole , Ngizim , Bade da Bachama. A Gabas ta Nijeriya da kuma zuwa Kamaru sune harshen Chadic na tsakiya, irin su Bura, Higi cluster da Marghi. Wadannan suna da bambanci sosai kuma an bayyana su sosai. Yawancin harsunan Chadic suna da mummunan barazana; Binciken da Bernard Caron yayi na baya-bayan nan a cikin harshen Bauchi ya nuna cewa ko da wasu daga cikin wadanda aka rubuta a shekarun 1970 sun bace. Duk da haka, ba a fahimci harsunan Chadic ba tukuna, sun shaida bayanin kwanan nan na Dyarim.
Hausa, da sauran harsunan Afroasia kamar Bade (wata harshen Chadic da ke yammacin Jihar Yobe), an rubuta tarihi a cikin wani littafin Larabci wanda aka ladafta shi ne ajami , duk da haka, labaran tarihin zamani na yanzu ya zama sanarwa da ake kira boko da aka gabatar da shi. gwamnatin Birtaniya a cikin shekarun 1930.
Harshen Nilo-Saharan[gyara sashe | Gyara masomin]
Kanuri da Kanembu a Arewa maso gabashin Najeriya suna jihohin harshen Nilosaharan a jihohin Borno, Yobe da kuma wasu jihohi na Jigawa da Bauchi, da Zarma ko Zabarma da Dendi a jihar Kebbi dake arewa maso yamma kusa da iyaka. Ƙasar Nijar.
Language | Alternate names | Number of Speakers | States Spoken in | Current Status |
---|---|---|---|---|
Abanyom | Abanyum, Befun, Bofon, Mbofon | 13,000 | Cross River | Active |
Abon | Abong, Abõ, Ba'ban | 1,000 | Taraba | Active |
Abua | Odual,Abuan | 25,000 | Rivers | Active |
Abureni | Mini | 4,000 | Bayelsa | Active |
Achipa | Achipawa | 5,000 | Kebbi | Active |
Adim | Cross River | Active | ||
Aduge | 30,000 | Anambra | Active | |
Adun | Cross River | Active | ||
Afade | Affade, Afadeh, Afada, Kotoko, Moga | Borno, Yobe | Active | |
Afo | Plateau | Active | ||
Afrikaans | Lagos | Active | ||
Afrike | Afrerikpe | 60,000 | Cross River | Active |
Gbo | Agbo, Legbo | Cross River | Active | |
Ajawa | Aja, Ajanci | Bauchi | Extinct | |
Akaju-Ndem | Akajuk | Cross River | Active | |
Akweya-Yachi | Benue | Active | ||
Alago | Arago | Plateau | Active | |
Amo | Plateau | Active | ||
Anaguta | Plateau | Active | ||
Anang | Akwa lbom | Active | ||
Andoni | Akwa lbom, Rivers | Active | ||
Angas | Bauchi, Jigawa, Plateau | Active | ||
Ankwei | Plateau | Active | ||
Anyima | Cross River | Active | ||
Arabic | Chadian Arabic also known as Shuwa Arabic | Borno by Baggara Arabs | Active | |
Attakar | Ataka | Kaduna | Active | |
Auyoka | Auyokawa, Auyakawa, Awiaka | Jigawa | Active | |
Awori | Lagos, Ogun | Active | ||
Ayu | Kaduna | Active | ||
Babur | Adamawa, Bomo, Taraba, Yobe | Active | ||
Bachama | Adamawa | Active | ||
Bachere | Cross River | Active | ||
Bada | Plateau | Active | ||
Bade | Yobe | Active | ||
Bahumono | Cross River | Active | ||
Bakulung | Taraba | Active | ||
Bali | Taraba | Active | ||
Bambora | Bambarawa | Bauchi | Active | |
Bambuko | Taraba | Active | ||
Banda | Bandawa | Taraba | Active | |
Banka | Bankalawa | Bauchi | Active | |
Banso | Panso | Adamawa | Active | |
Bara | Barawa | Bauchi | Active | |
Barke | Bauchi | Active | ||
Baruba | Barba | Niger | Active | |
Bashiri | Bashirawa | Plateau | Active | |
Basa | Kaduna, Kogi, Niger, Plateau | Active | ||
Batta | Adamawa | Active | ||
Baushi | Niger | Active | ||
Baya | Adamawa | Active | ||
Bekwarra | Cross River | Active | ||
Bele (Buli, Belewa) | Bauchi | Active | ||
Betso (Bete) | Taraba | Active | ||
Bette | Cross River | Active | ||
Bilei | Adamawa | Active | ||
Bille | Adamawa | Active | ||
Bina (Binawa) | Kaduna | Active | ||
Bini | Edo | Active | ||
Birom | Plateau | Active | ||
Bobua | Taraba | Active | ||
Boki (Nki) | Cross River | Active | ||
Bkkos | Plateau | Active | ||
Boko (Bussawa, Bargawa) | Niger | Active | ||
Bole (Bolewa) | Bauchi, Yobe | Active | ||
Botlere | Adamawa | Active | ||
Boma (Bomawa, Burmano) | Bauchi | Active | ||
Bomboro | Bauchi | Active | ||
Buduma Borno, | Niger | Active | ||
Buji | Plateau | Active | ||
Buli | Bauchi | Active | ||
Bunu | Kogi | Active | ||
Bura | Adamawa | Active | ||
Burak | Bauchi | Active | ||
Burma (Burmawa) | Plateau | Active | ||
Buru | Yobe | Active | ||
Buta (Butawa) | Bauchi | Active | ||
Bwall | Plateau | Active | ||
Bwatiye | Adamawa | Active | ||
Bwazza | Adamawa | Active | ||
Challa | Plateau | Active | ||
Chama (Chamawa Fitilai) | Bauchi | Active | ||
Chamba | Taraba | Active | ||
Chamo | Bauchi | Active | ||
Chibok (Chibbak) | Yobe | Active | ||
Chinine | Borno | Active | ||
Chip | Plateau | Active | ||
Chokobo | Plateau | Active | ||
Chukkol | Taraba | Active | ||
Cipu | Western Acipa | 20,000 | Kebbi, Niger | Active |
Daba | Adamawa | Active | ||
Dadiya | Bauchi | Active | ||
Daka | Adamawa | Active | ||
Dakarkari | Niger, Kebbi | Active | ||
Danda (Dandawa) | Kebbi | Active | ||
Dangsa | Taraba | Active | ||
Daza (Dere, Derewa) | Bauchi | Active | ||
Degema | Rivers | Active | ||
Deno (Denawa) | Bauchi | Active | ||
Dghwede | 30,000 | Borno | Active | |
Diba | Taraba | Active | ||
Doemak (Dumuk) | Plateau | Active | ||
Ouguri | Bauchi | Active | ||
Duka (Dukawa) | Kebbi | Active | ||
Duma (Dumawa) | Bauchi | Active | ||
Ebana (Ebani) | Rivers | Active | ||
Ebirra | lgbirra | Edo, Kogi, Ondo | Active | |
Ebu | Edo, Kogi | Active | ||
Efik | Cross River | Active | ||
Egbema | Rivers | Active | ||
Igede (lgede) | Egede | Benue | Active | |
Eggon | Plateau | Active | ||
Egun (Gu) | Lagos,Ogun | Active | ||
Ejagham | Cross River | Active | ||
Ekajuk | Cross River | Active | ||
Eket | Akwa Ibom | Active | ||
Ekoi | Cross River | Active | ||
Engenni (Ngene) | Rivers | Active | ||
Epie | Rivers | Active | ||
Esan (Ishan) | Edo | Active | ||
Etche | Rivers | Active | ||
Etolu (Etilo) | Benue | Active | ||
Etsako | Edo | Active | ||
Etung | Cross River | Active | ||
Etuno | Edo | Active | ||
Palli | Adamawa | Active | ||
Pulani (Pulbe) | Bauchi, Borno, Jigawa , Kaduna, Kano, Katsina, Kebbi , Niger, Sokoto, Taraba, Yobe | Active | ||
French | Bordering states of Nigeria | Active | ||
Fyam (Fyem) | Plateau | Active | ||
Fyer(Fer) | Plateau | Active | ||
Ga’anda | Adamawa | Active | ||
Gade | Niger | Active | ||
Galambi | Bauchi | Active | ||
Gamergu | Mulgwa , Malgo, Malgwa | Borno | Active | |
Qanawuri | Plateau | Active | ||
Gavako | Borno | Active | ||
Gbedde | Kogi | Active | ||
Gengle | Taraba | Active | ||
Geji | Bauchi | Active | ||
Gera (Gere, Gerawa) | Bauchi | Active | ||
Geruma (Gerumawa) | Plateau | Active | ||
Geruma (Gerumawa) | Bauchi | Active | ||
Gingwak | Bauchi | Active | ||
Gira | Adamawa | Active | ||
Gizigz | Adamawa | Active | ||
Goernai | Plateau | Active | ||
Gokana (Kana) | Rivers | Active | ||
Gombi | Adamawa | Active | ||
Gornun (Gmun) | Taraba | Active | ||
Gonia | Taraba | Active | ||
Gubi (Gubawa) | Bauchi | Active | ||
Gude | Adamawa | Active | ||
Gudu | Adamawa | Active | ||
Gure | Kaduna | Active | ||
Gurmana | Niger | Active | ||
Gururntum | Bauchi | Active | ||
Gusu | Plateau | Active | ||
Gwa (Gurawa) | Adamawa | Active | ||
Gwamba | Adamawa | Active | ||
Gwandara | Kaduna, Niger, Plateau | Active | ||
Gwari (Gbari) | Kaduna, Niger, Plateau | Active | ||
Gwom | Taraba | Active | ||
Gwoza | 40,000 | Borno | Active | |
Gyem | Bauchi | Active | ||
Hausa | Bauchi, Borno, Jigawa, Kaduna,Kano, Kastina, Kebbi, Niger,Taraba, Sokoto, Zamfara | Active | ||
Higi (Hig) | Borno, Adamawa | Active | ||
Holma | Adamawa | Active | ||
Hona | Adamawa | Active | ||
Hyam (Ham, Jaba, Jabba) | Kaduna | Active | ||
Ibeno | Akwa lbom | Active | ||
Ibibio | Akwa lbom | Active | ||
Ichen | Adamawa | Active | ||
Idoma | Benue, Taraba | Active | ||
Igalla | Kogi | Active | ||
lgbo | Abia, Anambra, Benue, Delta, Ebonyi,Enugu, Imo, Rivers | Active | ||
ljumu | Kogi | Active | ||
Ikorn | Cross River | Active | ||
Irigwe | Plateau | Active | ||
Isoko | Delta | Active | ||
lsekiri (Itsekiri) | Delta | Active | ||
lyala (lyalla) | Cross River | Active | ||
Izere | Izarek, Fizere, Fezere, Feserek, Afizarek, Afizare, Afusare, Jari, Jarawa, Jarawan Dutse, Hill Jarawa, Jos-Zarazon. | 100,000 | Plateau | Active |
lzondjo) | Bayelsa, Delta, Ondo, Rivers | Active | ||
Jahuna (Jahunawa) | Taraba | Active | ||
Jaku | Bauchi | Active | ||
Jara (Jaar Jarawa Jarawa-Dutse) | Bauchi | Active | ||
Jere (Jare, Jera, Jera, Jerawa) Bauchi, | Plateau | Active | ||
Jero | Taraba | Active | ||
Jibu | Adamawa | Active | ||
Jidda-Abu | Plateau | Active | ||
Jimbin (Jimbinawa) | Bauchi | Active | ||
Jirai | Adamawa | Active | ||
Jonjo (Jenjo) | Taraba | Active | ||
Jukun | Bauchi, Benue,Taraba, Plateau | Active | ||
Kaba(Kabawa) | Taraba | Active | ||
Kadara | Ajuah, Ajure, Adaa, Adara, Azuwa, Ajuwa, Azuwa | Kaduna, Niger | Active | |
Kafanchan | Kaduna | Active | ||
Kagoro | Kaduna | Active | ||
Kaje (Kache) | Kaduna | Active | ||
Kajuru (Kajurawa) | Kaduna | Active | ||
Kaka | Adamawa | Active | ||
Kamaku (Karnukawa) | Kaduna, Kebbi, Niger | Active | ||
Kambari | Kebbi, Niger | Active | ||
Kambu | Adamawa | Active | ||
Kamo | Bauchi | Active | ||
Kanakuru (Dera) | Adamawa, Borno | Active | ||
Kanembu | Borno | Active | ||
Kanikon | Kaduna | Active | ||
Kantana | Plateau | Active | ||
Kanufi Bomo, | Kaduna, Adamawa, , Kano, Niger, Jigawa, Plateau, Taraba, Yobe | Active | ||
Karekare (Karaikarai) | Bauchi, Yobe | Active | ||
Karimjo | Taraba | Active | ||
Kariya | Bauchi | Active | ||
Katab (Kataf) | Kaduna | Active | ||
Kenern (Koenoem) | Plateau | Active | ||
Kenton | Taraba | Active | ||
Kiballo (Kiwollo) | Kaduna | Active | ||
Kilba | Adamawa | Active | ||
Kirfi (Kirfawa) | Bauchi | Active | ||
Koma | Taraba | Active | ||
Kona | Taraba | Active | ||
Koro (Kwaro) | Kaduna, Niger | Active | ||
Kubi (Kubawa) | Bauchi | Active | ||
Kudachano (Kudawa) | Bauchi | Active | ||
Kugama | Taraba | Active | ||
Kulere (Kaler) | Plateau | Active | ||
Kunini | Taraba | Active | ||
Kurama | Jigawa, Kaduna, Niger, Plateau | Active | ||
Kurdul | Adamawa | Active | ||
Kushi | Bauchi | Active | ||
Kuteb | Taraba | Active | ||
Kutin | Taraba | Active | ||
Kwalla | Plateau | Active | ||
Kwami (Kwom) | Bauchi | Active | ||
Kwanchi | Taraba | Active | ||
Kwanka (Kwankwa) | Bauchi, Plateau | Active | ||
Kwaro | Plateau | Active | ||
Kwato | Plateau | Active | ||
Kyenga (Kengawa) | Sokoto | Active | ||
Laaru (Larawa) | Niger | Active | ||
Lakka | Adamawa | Active | ||
Lala | Adamawa | Active | ||
Lama | Taraba | Active | ||
Lamja | Taraba | Active | ||
Lau | Taraba | Active | ||
Ubbo | Adamawa | Active | ||
Limono | Bauchi, Plateau | Active | ||
Lopa (Lupa, Lopawa) | Niger | Active | ||
Longuda (Lunguda) | Adamawa, Bauchi | Active | ||
Mabo | Plateau | Active | ||
Mada | Kaduna, Plateau | Active | ||
Mama | Plateau | Active | ||
Mambilla | Adamawa | Active | ||
Manchok | Kaduna | Active | ||
Mandara | Wandala | Borno | Active | |
Manga (Mangawa) | Yobe | Active | ||
Margi | Adamawa, Borno, Yobe | Active | ||
Matakarn | Adamawa | Active | ||
Mbembe | Cross River, Enugu | Active | ||
Mbol | Adamawa | Active | ||
Mbube | Cross River | Active | ||
Mbula | Adamawa | Active | ||
Mbum | Taraba | Active | ||
Memyang (Meryan) | Plateau | Active | ||
Miango | Plateau | Active | ||
Miligili (Migili) | Plateau | Active | ||
Miya (Miyawa) | Bauchi | Active | ||
Mobber | Borno | Active | ||
Montol | Plateau | Active | ||
Moruwa (Moro’a, Morwa) | Kaduna | Active | ||
Muchaila | Adamawa | Active | ||
Mumuye | Taraba | Active | ||
Mundang | Adamawa | Active | ||
Munga (Mupang) | Plateau | Active | ||
Mushere | Plateau | Active | ||
Mwahavul (Mwaghavul) | Plateau | Active | ||
Ndoro | Taraba | Active | ||
Ngamo | Bauchi, Yobe | Active | ||
Ngizim | Yobe | Active | ||
Ngweshe (Ndhang.Ngoshe-Ndhang) | Adamawa, Borno | Active | ||
Ningi (Ningawa) | Bauchi | Active | ||
Ninzam (Ninzo) | Kaduna, Plateau | Active | ||
Njayi | Adamawa | Active | ||
Nkim | Cross River | Active | ||
Nkum | Cross River | Active | ||
Nokere (Nakere) | Plateau | Active | ||
Nunku | Kaduna, Plateau | Active | ||
Nupe | Niger | Active | ||
Nyandang | Taraba | Active | ||
Ododop | Cross River | Active | ||
Ogori | Kwara | Active | ||
Okobo (Okkobor) | Akwa lbom | Active | ||
Okpamheri | Edo | Active | ||
Olulumo | Cross River | Active | ||
Oron | Akwa lbom | Active | ||
Owan | Edo | Active | ||
Owe | Kwara | Active | ||
Oworo | Kwara | Active | ||
Pa’a (Pa’awa Afawa) | Bauchi | Active | ||
Pai | Plateau | Active | ||
Panyam | Taraba | Active | ||
Pero | Bauchi | Active | ||
Pire | Adamawa | Active | ||
Pkanzom | Taraba | Active | ||
Poll | Taraba | Active | ||
Polchi Habe | Bauchi | Active | ||
Pongo (Pongu) | Niger | Active | ||
Potopo | Taraba | Active | ||
Pyapun (Piapung) | Plateau | Active | ||
Qua | Cross River | Active | ||
Rebina (Rebinawa) | Bauchi | Active | ||
Reshe | Kebbi, Niger | Active | ||
Rindire (Rendre) | Plateau | Active | ||
Rishuwa | Kaduna | Active | ||
Ron | Plateau | Active | ||
Rubu | Niger | Active | ||
Rukuba | Plateau | Active | ||
Rumada | Kaduna | Active | ||
Rumaya | Kaduna | Active | ||
Sakbe | Taraba | Active | ||
Sanga | Bauchi | Active | ||
Sate | Taraba | Active | ||
Saya (Sayawa Za’ar) | Bauchi | Active | ||
Segidi (Sigidawa) | Bauchi | Active | ||
Shanga (Shangawa) | Sokoto | Active | ||
Shangawa (Shangau) | Plateau | Active | ||
Shan-Shan | Plateau | Active | ||
Shira (Shirawa) | Kano | Active | ||
Shomo | Taraba | Active | ||
Shuwa | Adamawa, Borno | Active | ||
Sikdi | Plateau | Active | ||
Siri (Sirawa) | Bauchi | Active | ||
Srubu (Surubu) | Kaduna | Active | ||
Sukur | Adamawa | Active | ||
Sura | Plateau | Active | ||
Tangale | Bauchi | Active | ||
Tarok | Plateau, Taraba | Active | ||
Teme | Adamawa | Active | ||
Tera (Terawa) | Bauchi, Bomo | Active | ||
Teshena (Teshenawa) | Kano | Active | ||
Tigon | Adamawa | Active | ||
Tikar | Taraba | Active | ||
Tiv | Benue, Plateau, Taraba , Nasarawa | Active | ||
Tula | Bauchi | Active | ||
Tur | Adamawa | Active | ||
Ufia | Benue | Active | ||
Ukelle | Cross River | Active | ||
Ukwani (Kwale) | Delta | Active | ||
Uncinda | Kaduna, Kebbi, Niger, Sokoto | Active | ||
Uneme (Ineme) | Edo | Active | ||
Ura (Ula) | Niger | Active | ||
Urhobo | Delta | Active | ||
Utonkong | Benue | Active | ||
Uyanga | Cross River | Active | ||
Vemgo | Adamawa | Active | ||
Verre | Adamawa | Active | ||
Vommi | Taraba | Active | ||
Wagga | Adamawa | Active | ||
Waja | Bauchi | Active | ||
Waka | Taraba | Active | ||
Warja (Warja) | Jigawa | Active | ||
Warji | Bauchi | Active | ||
Wula | Adamawa | Active | ||
Wurbo | Adamawa | Active | ||
Wurkun | Taraba | Active | ||
Yache | Cross River | Active | ||
Yagba | Kwara | Active | ||
Yakurr (Yako) | Cross River | Active | ||
Yalla | Benue | Active | ||
Yandang | Taraba | Active | ||
Yergan (Yergum) | Plateau | Active | ||
Yoruba | Kwara, Lagos, Ogun, Ondo, Oyo, Osun, Ekiti, Kogi | Active | ||
Yott | Taraba | Active | ||
Yumu | Niger | Active | ||
Yungur | Adamawa | Active | ||
Yuom | Plateau | Active | ||
Zabara | Niger | Active | ||
Zaranda | Bauchi | Active | ||
Zarma | Dyerma, Dyarma, Dyabarma, Zabarma, Adzerma, Djerma, Zarbarma, Zerma.Zarmawa | Kebbi | Active | |
Zayam (Zeam) | Bauchi | Active | ||
Zul (Zulawa) | Bauchi | Active |
Duba kuma[gyara sashe | Gyara masomin]
- Harshen Nijar-Congo
- Ƙungiyoyin kabilanci na Nijeriya
Bayanan kula[gyara sashe | Gyara masomin]
- ↑ "Nigeria". Ethnologue. Unknown parameter
|access-date=
ignored (help) - ↑ Blench, Roger (2014). An Atlas Of Nigerian Languages. Oxford: Kay Williamson Educational Foundation.
- ↑ "Nigeria". Ethnologue (in English). Unknown parameter
|access-date=
ignored (help)
Karin bayani[gyara sashe | Gyara masomin]
- Blench, Roger (2002) Bincike a kan Maganar Magana a Nijeriya a shekara ta 2001 . Ogmios .
- Chigudu, Theophilus Tanko (2017); 'Yan asalin Arewa na Arewacin gundumar Najeriya: Yan gudun hijira.
- Blench, Roger (1998) 'Matsayin Harsunan Tsakiyar Nijeriya', a Brenzinger, M. (ed. ) Harshen hasara a Afirka . Köln: Köppe Verlag, 187-206. shafin intanet
- Crozier, David & Blench, Roger (1992) Harshen Turanci na Harsunan Harsuna (na biyu) . Dallas: SIL.
Hanyoyin waje[gyara sashe | Gyara masomin]
- Rahoton Ethnologue na Harsunan Nijeriya
- Blench, Roger (n ) Atlas na Harsunan Nijeriya, ed. III (sabuntawa da gyara edition of Crozier & Blench 1992)
- Lamle, Elias Nankap, Coprreality da mazaunin wurare a Tarokland. NBTT Latsa. Jos Nijeriya a cikin "Labarin" Ngappak "na Tarok Nation 2005